Een goed en praktisch hulpmiddel om mensen met dementie te helpen in slaap te komen, dat was er nog niet volgens muziektherapeut Annemieke Raven – De Vries. Na het ontwikkelen van een werkwijze, de muziekkusseninterventie, kwam zij in contact met het bedrijf Qwiek, dat haar ideeën over een goed muziekkussen heeft vertaald in een muziekkussen, de ‘Qwiek.snooze’. Het kussen helpt mensen met dementie om ontspannen in slaap te vallen en tot rust te komen in bed. Het draagt daarnaast bij aan het voorkomen van nachtelijk dwalen, iets wat veel voorkomt bij mensen met dementie.
“Bij mensen met dementie is agitatie in de avond of nacht iets wat veel voorkomt. Dit is rusteloosheid, die leidt tot bijvoorbeeld dwalen of roepen. De cliënten die last hebben van agitatie lopen dan over de gang, of roepen. Het komt veel voor in verpleeghuizen en is een grote belasting voor de cliënt zelf, maar ook voor medebewoners en personeel.” vertelt Raven – De Vries. “Dementie zorgt ervoor dat cliënten desoriëntatie ervaren. Bekende muziek zorgt juist voor herkenbaarheid bij mensen met dementie. En die herkenbaarheid geeft rust.”
Reden voor de muziektherapeut om een werkwijze te ontwikkelen die de agitatie helpt te voorkomen of te verminderen. Deze door Vilans (kenniscentrum langdurige zorg, red.) erkende muziekkusseninterventie, kan cliënten helpen bij het in slaap komen, op het moment van de dag dat rust zo hard nodig is. “Ik kwam er tijdens het ontwikkelingstraject achter dat er geen goede muziekkussens bestaan voor deze doelgroep. De al bestaande muziekkussens kunnen bijvoorbeeld niet gewassen worden, en daarnaast zijn veel mensen gehecht aan hun eigen kussen. Daarom is dit ook geen echt kussen, maar een matje, dat onder het eigen kussen geplaatst wordt.”
Slaapverwekkende muziek
De muziek wordt vanuit de mat afgespeeld. Hierbij geldt dat er niet zomaar een afspeellijst te horen is, maar ‘slaapverwekkende’ muziek, en muziek die herinneringen oproept bij de persoon met dementie. “Aan het begin van de afspeellijst is muziek te horen die voor de persoon met dementie herkenbaar is, om hen op die manier naar het kussen toe te bewegen. Dit is bijvoorbeeld muziek waar zij vroeger graag naar luisterden, vooral van toen zij tussen de vijftien en twintig jaar oud waren. Dit is namelijk de muziek die je de rest van je leven bij je draagt. Het zorgt voor geborgenheid, brengt positieve herinneringen naar boven en de cliënt komt als het ware met zichzelf in contact.”
Resultaten: van 8 naar 4 keer dwalen
Het muziekkussen is in januari 2020 op de markt gebracht, en is al aan verschillende zorgorganisaties verkocht. De Qwiek.snooze geeft door middel van de ingebouwde sensoren inzicht in slaapgegevens en onrustige periodes tijdens de nacht. Raven – De Vries boekt tot nu toe goede resultaten met de door haar ontwikkelde muziekkusseninterventie. “We noteren onze bevinden in slaapdagboeken en kunnen zo zien of de frequentie van de onrust afneemt. Maar elk resultaat telt. Zo kan het voor de cliënt al heel fijn zijn om een half uur naar fijne muziek te luisteren, als hij of zij daarvoor altijd angstig of onrustig was. Of wanneer iemand niet meer acht keer uit bed komt, maar vier keer.”
“Het is geen wondermiddel wat nachtelijke onrust in één keer oplost,” vult de muziektherapeut aan. “Maar omdat je gebruik maakt van iemands verleden, van iemands muzikale voorkeur, kan het niet alleen onrust verminderen maar ook ten goede komen aan de algehele kwaliteit van leven van de cliënt. En doordat we nu met de Qwiek.snooze een goed werkend product hebben, zal de interventie veel laagdrempeliger en beter aangeboden kunnen worden.”
Kijk voor meer informatie over de Qwiek.snooze op https://www.qwiek.eu/snooze.
Voor meer informatie over de muziekkusseninterventie, zie https://www.databankinterventies.nl/Muziekkusseninterventie-biedt-houvast-voor-ouderen-met-dementie.html.
Annemieke Raven – De Vries
