“De ene dag hadden we nog een optreden met een zanger, en zaten we gezellig bij elkaar. De andere dag ging alles op slot en konden de clubjes niet meer bij elkaar komen.” Aryan de Vos is dagbestedingscoach in verpleeghuis de Hanzeborg. Zij en haar collega’s werden door de komst van het coronavirus gedwongen om de activiteitenbegeleiding anders in te richten. “We zaten al in een veranderingsproces binnen de activiteitenbegeleiding. Zo zijn de activiteitenbegeleiders omgeschoold tot dagbestedingscoaches. De komst van corona hebben deze ontwikkelingen in een stroomversnelling gebracht. De aandacht en acties liggen nu meer op het individu.” De dagbestedingscoach vertelt over hoe de dagbesteding nu ingericht wordt en hoe dat bijdraagt aan het welzijn van bewoners.
“Toen de verpleeghuizen opeens ‘pats, boem’ op slot gingen, mochten bewoners geen bezoek meer ontvangen, en wij geen clubjes meer organiseren. Na anderhalve maand mochten mijn collega’s en ik weer op bezoek bij de bewoners. We kregen vanuit de zorg namelijk berichten over bewoners die zich eenzaam voelden of niks om handen hadden. In de gesprekken namen wij alle rust en tijd, wat ervoor zorgde dat je al snel anderhalf uur aan het kletsen was. Het verbaasde me wat het doet met een mens als je je hart niet kunt luchten. We zagen mensen emotioneel loskomen. Eerst zeiden ze dat alles goed ging en spraken alle waardering naar de zorg uit. Bewoners weten dat zorgmedewerkers doen wat ze kunnen, maar weten ook dat onze collega’s van de zorg geen tijd hebben voor een gesprek als deze, omdat ze door moeten naar de volgende bewoner. Later in deze gesprekken kwam vaak toch ook verdriet naar boven, dan vertelden ze dat ze zich soms eenzaam voelden en hun kinderen misten.”
“Ik zie mensen opbloeien”
De kleinste dingen
De kleinste dingen kunnen iemand blij maken, vertelt Aryan. Zoals een bedtafeltje voor een dame die tijdelijk met haar voet omhoog zat, zodat ze haar favoriete hobby puzzelen kon doorzetten, of een grootletterbijbel voor een mevrouw die veel kracht uit haar geloof haalt. “Mevrouw was net jarig geweest en zei dat de Bijbel het mooiste cadeau was dat ze had gekregen. Daarbij hebben we haar ook nog in contact gebracht met een pastoraal werker.” Dat de activiteiten van de activiteitenbegeleiding echt bijdragen aan iemands welzijn, blijkt wel wanneer Aryan een bewoonster bespreekt. “Ik ging even kort bij mevrouw langs en toen de deur open ging, schrok ik. De opgewekte bewoonster was opeens een bleke, ziekelijke oude dame geworden. Gelijk heb ik contact opgenomen met haar contactverzorgende, die aangaf dat ze inderdaad hard achteruit ging. Als een kaarsje dat langzaam uitdooft. Ik besloot om gelijk bij haar op bezoek te gaan. Tijdens ons gesprek zag ik haar zienderogen opknappen. Daarna heb ik mevrouw een luisterboek gegeven uit de bibliotheek. Een paar dagen later zei dat ze enorm van het luisterboek had genoten.”
De situatie van deze bewoonster is volgens Aryan een schoolvoorbeeld van wat de gehele situatie met bewoners doet. “Gelukkig werd na enige tijd besloten om bewoners, onder strikte voorwaarden en afspraken, weer in kleine groepjes bij elkaar te brengen. Dit resulteerde in contactmomenten waar de bewoners zelf aangaven met wie ze als eerste wilde bijpraten. Wij wilden ook, in kleine setting, de geheugentraining en de nostalgieclub opzetten, maar de bewoners gaven al snel aan dat de behoefte tot ‘gewoon elkaar zien’ en bijkletsen hoger lag. Het is bijzonder om te zien hoe mensen, na lange tijd van op hun appartement blijven, reageren wanneer zij hun bekenden weer zien en spreken. En de dankbaarheid naar ons om dit te regelen is groot. Mensen bloeien op, dat is de waarde van ons werk.”
“De disciplines versterken elkaar”
Nieuwe wegen vinden
Het bijzondere van deze tijden, vindt Aryan, is hoe samenwerkingen tussen alle disciplines versterkt worden. “We versterken elkaar en vinden nieuwe wegen. Zowel tussen gastvrijheid en welzijn, maar zeker ook met het behandelteam en de zorg. De zorg weet ons sneller te vinden als ze merken dat iemand eenzaam is, of andere behoeften heeft. En ook wij kloppen op onze beurt aan bij de psychologen voor tips en ondersteuning, bijvoorbeeld toen we merkten dat een aantal bewoners merkbaar meer piekerden over hun levensloop nu er stille tijden waren aangebroken. De psycholoog gaf ons handvaten om mee te geven aan de cliënten, zodat zij hun gedachten positief vorm konden geven of niet de gehele gemoedstoestand zouden laten beheersen.”
“Een positief gevoel als middel”
Het welzijn optimaliseren
“Er wordt vaak gedacht dat activiteitenbegeleiding alleen clubjes organiseert en regelt dat er een draaiorgel komt. Onze acties en activiteiten zijn heel divers. Van het maken van een filmpje voor een familielid tot het organiseren van een gymles buiten. Maar we zorgen in de basis voor het welzijn van onze bewoners. Door deze ondersteuning proberen we betekenis te geven aan hun leven, door datgene te doen wat zinvol is voor hen en ervoor te zorgen dat zij plezier beleven. We doen mooie dingen doen voor en met bewoners. Daarbij is vaak niet zichtbaar wat hier aan voorafgaat: inlezen in dossiers, gesprekken met collega’s, coördineren en uitwerken in de rapportage. Iemand een positief gevoel geven, maakt dat mensen zich waardevol voelen en hun welzijn optimaliseert. Dat is ons doel. Binnen alle grenzen waar we nu in leven, proberen we alle bewoners te zien en te horen. Soms lijken het kleine, onopgemerkte dingen, maar zij zijn van grote betekenis.”
“Iemand een mooie dag geven, is als het zien van een prachtige serene zonsopkomst. De bloemen geven hier ook dubbel mooi kleur aan!”
